Nội soi dạ dày cho trẻ em: Độ tuổi thực hiện và quy trình (cập nhật 2024)

Nội soi dạ dày có gây hại cho trẻ em không?

Nội soi dạ dày là phương pháp thăm khám tương đối an toàn và không gây hại cho trẻ. Trên thực tế, hiện nay đã có các loại máy nội soi có kích thước dành riêng cho trẻ. Đặc biệt, nếu người thực hiện nội soi là bác sĩ chuyên khoa có nhiều năm kinh nghiệm, tay nghề vững vàng thì tỉ lệ gặp biến chứng nội soi dạ dày là rất thấp.

Thêm vào đó, thời gian thực hiện thủ thuật cũng tương đối ngắn, khoảng 10 - 20 phút là xong, vì vậy bé có thể nhanh chóng tỉnh táo lại và sức khỏe cũng hầu như không bị ảnh hưởng.

Tuy vậy, nội soi không phải là phương pháp được các bác sĩ ưu tiên chỉ định thực hiện cho trẻ em để kiểm tra tình trạng của dạ dày. Một số phương pháp được sử dụng phổ biến khác có thể kể đến như siêu âm, chụp X-quang, test hơi thở,...

Trên thực tế, hình thức nội soi tiêu hóa cho trẻ em này mặc dù nên hạn chế, nhưng vẫn nên thực hiện trong những trường hợp cần thiết, ví dụ như khi trẻ nghi bị loét dạ dày, đau bụng kéo dài, tăng cân chậm, nhiễm vi khuẩn Hp,... Những trường hợp này bác sĩ sẽ xem xét và chỉ định trẻ thực hiện nội soi.

Khi nào nên cho trẻ đi khám nội soi dạ dày?

Tham khảo từ nhiều công trình nghiên cứu, tỷ lệ viêm và loét dạ dày ở trẻ dưới 10 tuổi tương đối thấp, chỉ khoảng lần lượt 1,7% và 1,9%. Điều này cho thấy rằng bệnh loét dạ dày - tá tràng không phải là bệnh lý thường gặp ở trẻ em và trẻ em không thường xuyên cần nội soi dạ dày.

Theo các bác sĩ chuyên khoa nhi, trẻ em đau bụng có thể do nhiều nguyên nhân, nếu cần thiết làm xét nghiệm chẩn đoán thì cần chọn cái đơn giản, dùng phương pháp ít xâm lấn.

Dù vậy, bác sĩ có thể vẫn chỉ định nội soi tiêu hóa cho trẻ em trong một số trường hợp dưới đây:

Triệu chứng tiêu hóa nghiêm trọng

Các triệu chứng tiêu hóa thường gặp sau:

• Nôn mửa kéo dài: Nếu trẻ nôn mửa liên tục mà không rõ nguyên nhân, nội soi có thể giúp phát hiện các vấn đề như hẹp môn vị hoặc trào ngược dạ dày thực quản.
• Đau bụng nghiêm trọng: Đau bụng kéo dài hoặc dữ dội có thể do viêm loét, viêm dạ dày hoặc các vấn đề tiêu hóa khác mà nội soi có thể chẩn đoán.
• Chảy máu tiêu hóa: Nếu trẻ có biểu hiện nôn ra máu hoặc phân đen, nội soi có thể giúp xác định nguồn chảy máu và điều trị kịp thời.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân: Khi trẻ giảm cân mà không có lý do rõ ràng, nội soi có thể giúp phát hiện các bệnh lý tiêu hóa như bệnh Celiac hoặc ung thư dạ dày.

Bệnh lý tiêu hóa cần chẩn đoán

Dưới đây là một số các bệnh lý phát hiện bằng nội soi dạ dày:

• Viêm thực quản: Nội soi giúp chẩn đoán và đánh giá mức độ viêm thực quản do trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
• Viêm dạ dày: Nội soi giúp phát hiện viêm dạ dày do nhiễm khuẩn H. pylori hoặc các nguyên nhân khác.
• Loét dạ dày: Xác định vị trí và mức độ của loét dạ dày hoặc tá tràng để có phương pháp điều trị phù hợp.
• Dị vật nuốt phải: Nếu trẻ nuốt phải các dị vật như xương cá, hạt trái cây hoặc các vật nhỏ khác, nội soi giúp loại bỏ các dị vật này.

Tiền sử gia đình và yếu tố nguy cơ

Tiền sử gia đình có người thân bị các bệnh dạ dày:

• Tiền sử gia đình: Nếu gia đình có tiền sử bị ung thư dạ dày hoặc các bệnh lý tiêu hóa khác, trẻ có thể cần nội soi để tầm soát sớm.
• Yếu tố nguy cơ: Trẻ có các yếu tố nguy cơ như béo phì, chế độ ăn uống không lành mạnh, hoặc sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) kéo dài có thể cần nội soi để kiểm tra sức khỏe dạ dày.

Với những trường hợp trên đây, bố mẹ nên cho trẻ thực hiện nội soi tiêu hóa, bởi các biện pháp ít xâm lấn như siêu âm, chụp X-quang, xét nghiệm nước tiểu và máu,... nhiều khi không thể chẩn đoán chính xác các bệnh lý dạ dày mà trẻ mắc phải. Thậm chí một số trường hợp dù chẩn đoán đúng nhưng bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn.

Dưới đây là một số trường hợp mà trẻ có thể được bác sĩ chỉ định làm nội soi dạ dày để xác định bệnh chính xác hơn:

• Đau thượng vị thời gian dài liên quan đến ăn uống: Trẻ có thể bị đau ở vùng thượng vị sau khi ăn uống, đặc biệt là khi ăn các thức ăn kích thích hoặc nhiều dầu mỡ.
• Cơn đau khiến trẻ không ngủ được: Đau bụng nghiêm trọng đến mức làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ, gây mệt mỏi và khó chịu.
• Đau bụng kéo dài (đối với trẻ dưới 5 tuổi): Đau bụng kéo dài không rõ nguyên nhân ở trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ dưới 5 tuổi, cần được chẩn đoán chính xác để điều trị kịp thời.
• Thiếu máu mà không xác định được nguyên nhân: Trẻ bị thiếu máu kéo dài mà các biện pháp chẩn đoán thông thường không tìm ra nguyên nhân.
• Nôn mửa nặng và kéo dài: Trẻ bị nôn mửa nhiều và kéo dài, không giảm sau khi sử dụng các phương pháp điều trị thông thường.
• Nôn ra máu: Trẻ nôn ra máu, biểu hiện của tình trạng chảy máu tiêu hóa cần được can thiệp khẩn cấp.
• Chậm lớn hoặc sụt cân bất thường: Trẻ không tăng cân hoặc giảm cân đột ngột mà không rõ lý do, có thể liên quan đến các bệnh lý tiêu hóa.
• Phân có màu đen hoặc có máu trong phân: Phân đen hoặc có máu là dấu hiệu của chảy máu tiêu hóa, cần được chẩn đoán và điều trị ngay.
• Gia đình có tiền sử, hoặc trẻ sống chung với người mắc bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng do vi khuẩn Helicobacter pylori (Hp): Trẻ có nguy cơ cao bị nhiễm khuẩn Hp nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nên được kiểm tra để phát hiện sớm và điều trị.

Những trường hợp trên là những dấu hiệu và triệu chứng quan trọng mà bác sĩ có thể dựa vào để chỉ định nội soi dạ dày cho trẻ em nhằm xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Kinh nghiệm chuẩn bị cho trẻ đi làm nội soi

Để đảm bảo trẻ có buổi nội soi dạ dày an toàn, nhẹ nhàng, giúp các bác sĩ không gặp trở ngại trong khi kiểm tra và nhanh chóng hoàn thành thủ thuật, cha mẹ nên lưu ý một số kinh nghiệm chuẩn bị nội soi dạ dày sau đây:

• Khoảng 1 tuần trước khi nội soi dạ dày, cha mẹ cần thông báo thật kỹ càng với bác sĩ về thể trạng của bé và những loại thuốc mà bé đang dùng hoặc không dùng được. Qua đây bác sĩ sẽ cân nhắc và đưa ra chỉ định ngừng thuốc hoặc sử dụng loại thuốc phù hợp, đảm bảo an toàn cho trẻ trong quá trình làm nội soi.
• Cha mẹ cần thông báo và giải thích rõ ràng với con về việc làm nội soi. Tinh thần của trẻ có ảnh hướng lớn đến kết quả thăm khám. Vì vậy, bạn nên giúp con chuẩn bị tinh thần và bớt đi cảm giác lo lắng sợ hãi với việc làm nội soi.
• Nên cho bé ăn uống nhẹ nhàng với các thực phẩm dễ tiêu hóa, ít chất xơ trong vòng 7 ngày trước khi nội soi.
• Nên đăng ký cho con làm nội soi vào buổi sáng. Điều kiện làm nội soi yêu cầu bệnh nhân cần nhịn ăn trước ít nhất 6 tiếng, vì vậy nội soi buổi sáng sẽ giúp trẻ tránh phải tình trạng nhịn đói quá lâu không tốt cho sức khỏe.
• 48 tiếng trước khi nội soi, cha mẹ cần cho trẻ uống nhiều nước để tránh tình trạng dạ dày bị mất nước. Tuy nhiên, bạn lưu ý là không cho trẻ uống nước có màu như đỏ, xanh, cam, tím,...

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin về triệu chứng và kinh nghiệm để nội soi dạ dày trẻ em được thực hiện chính xác nhất. Nếu con bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác bằng cách liên hệ với hotline của chúng tôi.