Nội soi tiêu hoá ở trẻ em: Quy trình, những lưu ý khi thực hiện

Trẻ bao nhiêu tuổi có thể thực hiện nội soi tiêu hóa?

Nội soi tiêu hóa có thể được thực hiện an toàn ở trẻ em ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, độ tuổi thích hợp để tiến hành nội soi phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và các triệu chứng cụ thể của trẻ.

Việc quyết định thực hiện nội soi tiêu hóa ở trẻ em nên dựa trên đánh giá kỹ lưỡng của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc bác sĩ nhi khoa.

Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng, tiền sử bệnh lý, và các yếu tố nguy cơ khác để đưa ra quyết định phù hợp nhất, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho trẻ. Nội soi tiêu hóa cần được thực hiện tại các cơ sở y tế có trang thiết bị hiện đại và đội ngũ y tế có kinh nghiệm để đảm bảo kết quả chính xác và giảm thiểu rủi ro.

Khi nào bác sĩ chỉ định nội soi tiêu hoá cho trẻ?

Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi, nội soi tiêu hóa thường được chỉ định khi có các triệu chứng nghiêm trọng như:

• Đau bụng dữ dội, kéo dài, mãn tính, không rõ nguyên nhân.
• Chảy máu đường tiêu hóa, đi tiêu ra phân đen.
• Nôn ra máu, nôn mửa kéo dài không rõ nguyên nhân.
• Tiêu chảy mãn tính, kéo dài hơn 2 tuần, tiêu chảy có máu hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng mà không đáp ứng điều trị thông thường.
• Táo bón kéo dài, khó khăn khi đi tiêu: Trẻ bị táo bón kéo dài không rõ nguyên nhân, phân có máu.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Nghi ngờ có dị vật trong đường tiêu hoá: Trẻ nuốt phải dị vật và có dấu hiệu tắc nghẽn hoặc khó chịu trong đường tiêu hóa.
• Dấu hiệu nghi ngờ polyp hoặc khối u trong đường tiêu hóa: Trẻ có dấu hiệu hoặc kết quả khám ban đầu nghi ngờ có polyp hoặc khối u trong dạ dày hoặc ruột.
• Nghi ngờ dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa

Ở trẻ lớn hơn, nội soi tiêu hóa có thể được chỉ định khi trẻ có các triệu chứng dai dẳng hoặc tái phát như đau bụng, tiêu chảy, táo bón, hoặc khi nghi ngờ các bệnh lý như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, hoặc bệnh celiac.

Quy trình tiến hành nội soi tiêu hoá trẻ em

Quy trình tiến hành nội soi tiêu hoá ở trẻ em bao gồm các bước chuẩn bị, thực hiện thủ thuật và theo dõi sau khi nội soi.

Giai đoạn chuẩn bị trước khi nội soi

Việc chuẩn bị chu đáo trước khi tiến hành nội soi rất quan trọng để đảm bảo thủ thuật diễn ra an toàn và hiệu quả. Dưới đây là một số lưu ý khi chuẩn bị cho trẻ nội soi tiêu hoá:

1. Nhịn ăn uống trước thủ thuật:

- Với nội soi thực quản - dạ dày - tá tràng (EGD): Trẻ cần nhịn ăn uống ít nhất 6-8 tiếng trước khi tiến hành thủ thuật. Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi có thể được cho bú sữa mẹ trước 4 giờ và sữa công thức trước 6 giờ.

- Với nội soi đại tràng: Trẻ cần nhịn ăn đặc và chỉ uống nước lọc, nước trà trong vòng 24 giờ trước thủ thuật. Sau đó nhịn hoàn toàn ít nhất 2 giờ trước khi nội soi.

2. Làm sạch đại tràng

Nếu tiến hành nội soi đại tràng, trẻ cần được làm sạch đại tràng bằng cách uống thuốc nhuận tràng theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc nhuận tràng sẽ giúp loại bỏ phân trong đại tràng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quan sát. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể loại thuốc, liều lượng và cách sử dụng tuỳ theo cân nặng và tình trạng của trẻ.

3. Trao đổi với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của trẻ

Cha mẹ cần thông báo cho bác sĩ về tiền sử bệnh, dị ứng, các loại thuốc trẻ đang sử dụng để bác sĩ có phương án thực hiện và theo dõi phù hợp. Đặc biệt, cần lưu ý bác sĩ nếu trẻ đang sử dụng các thuốc chống đông máu, aspirin, thuốc kháng sinh...

4. Chuẩn bị tâm lý cho trẻ

Việc giải thích trước cho trẻ về thủ thuật một cách đơn giản, dễ hiểu sẽ giúp trẻ hợp tác tốt hơn trong quá trình nội soi. Cha mẹ có thể trấn an, động viên để trẻ giảm bớt lo lắng, hồi hộp trước thủ thuật.

Giai đoạn thực hiện nội soi gây mê trẻ em

Chi tiết quá trình thực hiện được tổng hợp thành các bước như sau:

1. Gây mê/an thần

Hầu hết các ca nội soi tiêu hoá ở trẻ em đều được tiến hành dưới gây mê toàn thân hoặc an thần để đảm bảo trẻ không đau đớn, sợ hãi và hợp tác tốt trong suốt quá trình thực hiện.

Bác sĩ gây mê sẽ thăm khám, trao đổi và giải thích về phương pháp vô cảm cho cha mẹ trước khi tiến hành.

2. Đưa ống nội soi vào đường tiêu hoá

Với nội soi thực quản - dạ dày - tá tràng: Sau khi trẻ đã được gây mê, bác sĩ sẽ đặt một dụng cụ giữ miệng và đưa từ từ ống nội soi mềm qua miệng, thực quản xuống dạ dày và tá tràng.

Với nội soi đại tràng: Bác sĩ sẽ bơm hơi để làm giãn đại tràng và đưa ống soi từ hậu môn vào sâu dần trong lòng đại tràng.

3. Quan sát, đánh giá và xử trí tổn thương (nếu có)

Trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ quan sát kỹ lưỡng niêm mạc đường tiêu hoá qua màn hình. Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ có thể tiến hành lấy mẫu mô sinh thiết, cầm máu tại chỗ, cắt polyp... tùy theo tình trạng cụ thể. Các mẫu mô sẽ được gửi đi xét nghiệm giải phẫu bệnh để chẩn đoán chính xác.

Giai đoạn theo dõi sau khi nội soi gây mê trẻ em

Sau khi hoàn tất thủ thuật, bác sĩ sẽ rút ống nội soi ra một cách nhẹ nhàng. Trẻ sẽ được chuyển về phòng hồi tỉnh để theo dõi cho đến khi tỉnh hoàn toàn và các dấu hiệu sinh tồn ổn định. Bác sĩ sẽ thông báo kết quả sơ bộ và dặn dò cha mẹ về chế độ chăm sóc, theo dõi trẻ sau thủ thuật.

Chăm sóc và theo dõi trẻ sau nội soi tiêu hoá

Sau khi trải qua nội soi tiêu hóa, trẻ cần được chăm sóc và theo dõi cẩn thận để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra suôn sẻ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng trong việc chăm sóc trẻ sau nội soi:

• Nghỉ ngơi: Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ sau khi nội soi do tác dụng của thuốc gây mê hoặc an thần. Cha mẹ nên để trẻ nghỉ ngơi trong vài giờ đầu sau thủ thuật và hạn chế vận động mạnh.
• Chế độ ăn uống: Trẻ có thể ăn uống trở lại ngay sau khi tỉnh táo hoàn toàn từ gây mê. Tuy nhiên, nên bắt đầu với những thức ăn nhẹ, dễ tiêu như cháo, súp, hoặc sữa. Tránh cho trẻ ăn các thức ăn cứng, khó tiêu trong vài ngày đầu.
• Giảm đau: Một số trẻ có thể cảm thấy khó chịu hoặc đau nhẹ ở cổ họng hoặc bụng sau nội soi. Cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc giảm đau theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Theo dõi các triệu chứng bất thường: Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ và liên hệ với bác sĩ ngay nếu trẻ có các triệu chứng như sốt cao, đau bụng dữ dội, nôn mửa, chảy máu nhiều từ hậu môn, khó thở hoặc thở nhanh
• Tái khám theo hẹn: Bác sĩ sẽ hẹn lịch tái khám để đánh giá kết quả nội soi và tình trạng sức khỏe của trẻ. Cha mẹ cần đưa trẻ đi tái khám đúng hẹn và tuân thủ các hướng dẫn điều trị của bác sĩ.
• Hỗ trợ tâm lý: Một số trẻ có thể cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi sau khi trải qua nội soi. Cha mẹ nên trấn an, động viên và dành thời gian bên cạnh trẻ để giúp trẻ cảm thấy an toàn và thoải mái hơn.

Việc chăm sóc và theo dõi trẻ sau nội soi một cách chu đáo sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh chóng và phát hiện sớm các biến chứng nếu có. Cha mẹ không nên ngần ngại trao đổi với bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc lo lắng nào về sức khỏe của trẻ sau thủ thuật.

Sau khi nội soi, khi nào nên gọi bác sĩ?

Phụ huynh hoặc người giám hộ của trẻ cần gọi bác sĩ khi trẻ có những tình trạng sức khỏe bất thường sau nội soi:

• Sốt cao: Nếu trẻ bị sốt cao trên 38°C kéo dài hoặc không giảm sau khi uống thuốc hạ sốt.
• Đau bụng dữ dội: Trẻ kêu đau bụng dữ dội, không giảm sau khi nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giảm đau.
• Nôn mửa nhiều lần: Trẻ nôn mửa nhiều lần hoặc nôn ra máu.
• Tiêu chảy kéo dài: Trẻ bị tiêu chảy kéo dài hơn 24 giờ hoặc tiêu chảy ra máu.
• Chảy máu: Chảy máu từ hậu môn hoặc thấy máu trong phân.
• Khó thở: Trẻ có dấu hiệu khó thở, thở nhanh hoặc thở gấp.
• Khó nuốt: Trẻ gặp khó khăn khi nuốt hoặc cảm thấy đau khi nuốt.
• Sưng hoặc đau tại chỗ tiêm: Vùng da tại chỗ tiêm thuốc gây mê hoặc tiêm truyền sưng đỏ, đau hoặc có mủ.
• Mệt mỏi quá mức: Trẻ mệt mỏi quá mức, không tỉnh táo hoặc không có phản ứng.
• Bất thường khác: Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác mà phụ huynh cảm thấy lo lắng.

Như vậy, bài viết trên đã đề cập đến những thông tin chi tiết về độ tuổi, thời điểm hay quy trình lưu ý thăm khám nội soi tiêu hóa cho trẻ em. Hy vọng rằng cha mẹ sẽ có một cái nhìn toàn diện hơn về nội soi tiêu hóa ở trẻ em, từ đó chăm sóc trẻ một cách tốt nhất trong quá trình thực hiện thủ thuật này. Nếu có bất cứ thắc mắc hay câu hỏi cần chuyên gia giải đáp, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline của bệnh viện.